КӨЗ ТИЮ (الْعَيْنُ – әл-‘айн) ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Көз тию (әл-‘айн) — бұл адамның басқа біреуге көзімен, сөзімен немесе ішкі қызғаныш сезімі арқылы тигізетін нақты әсері.
Ол адамның денсаулығына, мүлкіне немесе сәттілігіне зиян келтіруі мүмкін, бірақ бәрі Аллаһтың қалауымен ғана жүзеге асады.
КӨЗ ТИЮДІҢ БЕЛГІЛЕРІ
Көз тиген адамның бойында мынадай белгілер байқалуы мүмкін:
• Кенеттен әлсіздік, селқостық сезімі;
• Бұрын ұнайтын істерге қызығушылықтың жоғалуы;
• Себепсіз бас немесе дене аурулары;
• Көп есінеу, ұйқышылдық, мазасыздық;
• Сырт келбетінің нашарлауы (тері, шаш, көз нұрының кетуі).
Егер бұл белгілерге медициналық түсініктеме табылмаса, адам көз тиюге ұшыраған болуы мүмкін.
КӨЗ ТИЮДЕН ЕМДЕЛУ ЖӘНЕ ҚОРҒАНУ ЖОЛДАРЫ
1. Руқия оқу (Құран және дұға)
Бұл — ең қуатты ем.
Пайғамбар ﷺ ауру адамның үстінен руқия оқып, Аллаһтан шипа сұрауды бұйырған.
2. Қорғаныш аяттарды оқу
• Әл-Фатиха сүресі
• Әл-Бақара сүресінен 255-аят (Аятуль-Курсӣ)
• Әл-Ихлас, Әл-Фәлақ, Ән-Нәс сүрелері
3. Көз тиюден сақтайтын дұға
Пайғамбар ﷺ айтқан:
«Аллаһтың кемел сөздеріне сиынамын, Ол жаратқан барлық жамандықтан».
(Муслим, 2708)
4. Мақтанудан және нығметтерді көп көрсетуден сақ болу
Қызғаныш көбіне адам өз нығметін көрсеткенде пайда болады.
Сондықтан жетістік, сұлулық, байлық сияқты нәрселерді көп жария етпеу — көз тиюден сақтайтын себеп.
5. Кім тигізгені белгілі болса
Пайғамбар ﷺ Сүннетінде айтылғандай — көз тигізген адам дәрет алып, сол сумен зардап шеккен адамды жуындыруға болады. Бұл — емдік амал.
МАҢЫЗДЫ ЕСКЕРТУ
Көз тию тек Аллаһтың қалауымен ғана әсер етеді.
Көзде де, сөзде де өздігінен күш жоқ.
Егер Аллаһ қаламаса, ешбір зиян келмейді.
Мұсылман адам тәухидін сақтап, тұмар, жіп, т.б. нәрселерден қорғану іздемеуі керек — бұл харам.
Көз тию — Пайғамбарлар ескерткен ақиқат.
Бірақ Аллаһ Құран мен Сүннет арқылы оған қарсы қорғаныс жолдарын үйреткен.
Руқия оқыңыз, иманыңызды күшейтіңіз және есте сақтаңыз:
«Егер Аллаһ саған жәрдем етсе — ешкім саған зиян келтіре алмайды».
(Әли Имран сүресі, 3:160)
АДАМ КӨЗ ТИЮГЕ КӨБІНЕ ҚАШАН ҰШЫРАЙДЫ
1. Адам өз нығметтерін көрсеткен кезде
Мысалы:
• Үйін, көлігін, баласын, жетістіктерін, сұлулығын көрсету;
• Әлеуметтік желілерде жеке сәттерін жиі жариялау (әсіресе “Машаа Аллаһ” демей).
Пайғамбар ﷺ айтты:
«Көзге ұнамды нәрсені көргенде айтыңдар:
“Ма шаа Аллаһ, лә куввата иллә биллаһ” — “Аллаһ қалағандай болды, Одан өзге ешкімнің күші жоқ”».
(әт-Табарани, сахих)
2. Қызғанышпен немесе наразылықпен қарау
Кейде көз тию байқамай да тиеді — тіпті жақын адамдардан.
Аллаһ қызғанышты табиғи сезім ретінде жаратқан, бірақ адам өзін ұстамаса — оның көзі зиян келтіруі мүмкін.
3. Адам өз жетістіктерімен мақтанғанда
Мысалы:
• Өз табыстарын менмендікпен айту;
• «Мен істедім» деу, «Аллаһ нәсіп етті» демеу;
• Нығметті өзінен деп білу.
Мұндай мінез көз тиюдің есігін ашады, себебі адам Аллаһ алдындағы кішіпейілділігін жоғалтады.
4. Балалар — әсіресе кішкентайлар
Кішкентай балалар жиі көз тиюге ұшырайды,
өйткені адамдар олардың сүйкімділігіне, күлкісіне немесе ақылдығына таңырқап, “Машаа Аллаһ” демей жатады.
Сондықтан ата-ана әр таң мен кеш сайын баласына Әл-Фәлақ пен Ән-Нәс сүрелерін оқып жүргені абзал.
5. Сәттілік пен өмірлік өзгерістер кезінде
Мысалы:
• Жұмыста көтерілу, табыс табу, танымал болу;
• Сырт келбетінің жақсаруы;
• Жаңа үй, көлік алу немесе үйлену.
Мұндай кезде адам өзгелердің назарында көбірек болады,
сондықтан көз тию қаупі артады.